Σπανού Μαρία
Μαντζουράνη Κλεοπάτρα*

Η οργάνωση και η προετοιμασία της χριστουγεννιάτικης γιορτής, αλλά και των άλλων θρησκευτικών και εθνικών εορτών, στο Νηπιαγωγείο, αποτελεί το κύριο θέμα συζήτησης μεταξύ των συναδέλφων σε όλα σχεδόν τα Νηπιαγωγεία της χώρας, με την έναρξη κιόλας του σχολικού έτους, κατά τη διάρκεια του σχολικού προγραμματισμού.
Τα ερωτήματα που γεννιόνται χαρακτηριστικά: Θα γίνει ανοιχτή γιορτή ή "μεταξύ μας"; Θα είναι θεατρική παράσταση με ρόλους ή θα δώσουμε ποιήματα; Το θέμα της γιορτής θα αναδύεται από τα παιδιά ή θα είναι αποτέλεσμα δικής μας αναζήτησης; Ποια τραγούδια θα πούμε; Πως θα τα πούμε; Θα συμμετέχουμε όλα τα τμήματα στο ίδιο έργο ή το κάθε τμήμα θα παρουσιάσει το δικό του έργο; Ποιες γιορτές θα γιορτάσουμε; Ποιος θα είναι ο ρόλος των γονέων; Πως θα είναι το σκηνικό; Τι κατασκευές θα φτιάξουμε;
Αποτέλεσμα αυτού, είναι να προκαλείται αναστάτωση και άγχος τόσο στα παιδιά όσο και στους εκπαιδευτικούς, εξαιτίας, αφενός του φόβου της κριτικής των γονέων και του περιορισμένου διαθέσιμου χρονικού πλαισίου, και αφετέρου αφού παρεκκλίνουμε από την καθημερινότητά μας, τους παιδαγωγικούς σκοπούς και τους στόχους που αρχικά είχαν προβλεφθεί. Επιδιώκουμε την πρωτοτυπία, αλλά καταλήγουμε στην τυποποίηση της εργασίας μας μέσα από δραστηριότητες που, αρκετές φορές, δεν συμβαδίζουν με τις ικανότητες και τις δυνατότητες των νηπίων και το σημαντικότερο από όλα δεν προκαλούν το ενδιαφέρον των παιδιών αλλά μάλλον αισθάνονται αδιάφορα και άβολα.
Καταλήγουμε λοιπόν στο ερώτημα εάν πρέπει ή δεν πρέπει να υλοποιούνται εντός σχολικού περιβάλλοντος οι εθνικές και επετειακές εορτές. Κάνοντας έτσι μια ανασκόπηση στη σχετική βιβλιογραφία διαπιστώνουμε την σημαντικότητα αυτού του "θεσμού" και κατανοούμε τη σημασία, για την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού, των σχολικών εορτών.
Τα οφέλη από την προετοιμασία και την υλοποίηση μιας σχολικής εορτής είναι ποικίλλα και αφορούν όλους τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού. Στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό νηπιαγωγείο, επομένως, και έχοντας πάντα ως προτεραιότητά μας τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και τη μη απώλεια του εορταστικού χαρακτήρα της γιορτής, δεν μπορούμε, ως παιδαγωγοί, να αγνοήσουμε τα σημαντικά θρησκευτικά, ιστορικά, πολιτιστικά, πατριωτικά και προσωπικά γεγονότα που κληροδοτούν ιδιαίτερα νοήματα στα παιδιά, μας χαρακτηρίζουν ως έθνος και καθορίζουν την οντότητά μας και την ταυτότητά μας. Μέσα από την προετοιμασία και τον εορτασμό των διαφόρων εορτών, τα παιδιά έρχονται σε επαφή και γνωρίζουν το παρελθόν, κατανοούν το παρόν, και διαμορφώνουν μια γνώμη για το μέλλον.
Στο σημερινό εκπαιδευτικό πλαίσιο, τα παιδιά θα πρέπει να κατανοούν τη σημασία και το νόημα των γιορτών.Μέσα από τις συζητήσεις στην τάξη τα παιδιά γνωρίζουν και κατανοούν τη διαφορετικότητα στο πολιτισμό και στη θρησκεία, μαθαίνουν να σέβονται τη διαφορετική πολιτισμική κληρονομιά των συμμαθητών τους και δείχνουν ενδιαφέρον για τα διαφορετικά ήθη και έθιμα αλλων χωρών. Πρέπει εδώ να τονίσουμε τη σημαντικότητα της συνεισφοράς της προσχολικής αγωγής, καθώς στο νηπιαγωγείο όλα τα παιδιά αποτελούν μια ομάδα και ως ομάδα συμβάλλουν δυναμικά στη συλλογικότητα της τάξης. Δεν υπάρχει διαχωρισμός χρώματος, θρησκείας και γλώσσας. Στην ολομέλεια της τάξης, την «παρεούλα» μας, χαιρόμαστε τη συνύπαρξή μας με ανθρώπους από διαφορετικά πολιτισμικά και θρησκευτικά περιβάλλοντα, γνωρίζουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ θρησκειών και πολιτισμών ενώ, σε κάθε περίπτωση οι επιλογές των εκπαιδευτικών πρέπει να είναι συνειδητές και να λαμβάνονται υπόψη τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς τους.
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της πραγματοποίησης της γιορτής στο σχολείο, τα παιδιά της πρωτοσχολικής ηλικίας αποκτούν ενδιαφέροντα, καλλιεργούν τον προφορικό και γραπτό τους λόγο, αισθάνονται ανεξάρτητα, ανακαλύπτουντον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους, διασκεδάζουν, αναπτύσσουν την δημιουργική φαντασία τους, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, κοινωνικοποιούνται, αναλαμβάνουν τη συλλογική και ατομική ευθύνη του αποτελέσματος.
Το σημερινό ελληνικό σχολείο, είναι ο καθρέπτης της κοινωνίας μας και μέσα από το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα καλείται να αμβλύνει τις διαφορές της κοινωνίας και να αυξήσει το αίσθημα της συλλογικότητας. Σύμφωνα λοιπόν με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις ο σημερινός εκπαιδευτικός καλείται: α) να οργανώσει τις γιορτές με τρόπους που σέβονται και λαμβάνουν υπόψη τους τη σύνθεση, τα χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα της τάξης του, β) να προχωρήσει πέρα από τηνπαροχή απλών πληροφοριών, βοηθώνταςτα παιδιά να αποκτήσουν γνώσεις και να κατακτήσουν έννοιεςπου έχουν νόημα γι' αυτά και γ) να συνεργαστεί με τους γονείς, αξιοποιώνταςτις ιδέες και τις απόψεις τους.
Η συμμετοχή των γονέων κρίνεται αναγκαία και καθοριστική. Οι γονείς είναι οι «σύμμαχοί» μας στο εκπαιδευτικό μας έργο και οι πρώτοι δάσκαλοι των παιδιών. Συνήθως οι περισσότεροι είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν στην προετοιμασία μιας σχολικής γιορτής, βοηθώντας τα παιδιά τους να μάθουν τα ποιηματάκια τους ή τους ρόλους τους, ετοιμάζοντας τα γλυκά που θα προσφέρουν τα παιδιά στους καλεσμένους, συμμετέχοντας στη λαχειοφόρο ή στο παζάρι του σχολείου, φροντίζοντας την κάλυψη άμεσων αναγκών σε υλικά. Η συνεισφορά των γονέων στην προετοιμασία της σχολικής γιορτής έχει σημαντική επίδραση στην ψυχολογία του παιδιού, καθώς αισθάνεται υπερήφανο και αυξάνεται η αυτοπεποίθησή του. Οι σχολικές γιορτές θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο του εκπαιδευτικού προγράμματος του νηπιαγωγείου, υπό την προϋπόθεση πάντα να λαμβάνονται υπόψιν οι ανάγκες, τα ενδιαφέροντα των μαθητών, η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά της τάξης, να εμπλέκουν τους γονείς με ουσιαστικό και δημιουργικό τρόπο και το κυριότερο… να είναι πηγή ευχαρίστησης και όχι άγχους.

*νηπιαγωγoί